A.D.H.D. zorgt niet voor nieuwe problemen in het koppel, het vergroot enkel de bestaande. Het gaat over dingen waar elk koppel ruzie over maakt, maar dan erger en meer.

Ari Tuckman

Help, mijn partner heeft AD(H)D!

Hoe ga je als koppel om met AD(H)D?

AD(H)D symptomen duwen partnerrelaties vaak tot op de rand van een scheiding. Maar met enige kennis over AD(H)D en de juiste diagnose en behandeling kan dit vermeden worden.

Vaak hoor ik koppels vertellen dat ze, na enkele maanden op de klassieke roze wolk, hun partner niet meer herkennen. De attente droompartner die kaartjes en bloemen koopt is plots verdwenen. Het koppel gaat samenwonen en de partner wordt na enige tijd vergeetachtig, snel afgeleid, stelt alles uit en vertoeft het merendeel van hun ‘quality time’ in zijn of haar eigen wereldje.

“Mijn partner neemt alles uit mijn handen, ik heb hier niks meer te zeggen“, hoor ik dan. “Ik moet zorgen voor mijn partner als voor een klein kind en ik heb het ermee gehad”, klinkt het aan de andere kant. “En als ik er iets over zeg, dan wordt alles bij mij gelegd, alsof ik de schuldige ben. Terwijl ik alles moet dragen!”.

Inzicht en kennis van AD(H)D brengt verandering

Op het moment dat één van de partners de diagnose AD(H)D krijgt en erover begint te lezen valt hun mond open. Ze begrijpen eindelijk dat het geen partnerprobleem is maar een ontwikkelingsprobleem. Een ontwikkelingsstoornis die zorgt voor onder andere aandachtsproblemen, slechte organisatie, uitstelgedrag en soms ook voor hyperactiviteit en impulsiviteit. Ongeveer 3% van de bevolking heeft dit probleem, is ermee geboren is. Ze begrijpen ook dat wel meer koppels met AD(H)D zoals zij relatieproblemen hebben en aan een scheiding denken.

Koppels zoals bovenstaande blijven vaak jarenlang hangen in zo’n ongezonde en ongelukkige toestand. En niet zelden eindigt dit met een echtscheiding.

Maar een juiste diagnose van het probleem en een gezonde behandeling van de klachten kan dit helpen vermijden.

De AD(H)D symptomen van je partner begrijpen

Voor iemand met AD(H)D is het moeilijk om te beseffen hoeveel druk hij of zij wel legt op hun relatie. Bijvoorbeeld door overbodige (vaak financiële) risico’s te nemen, door eerst te doen wat leuk is en pas (veel) later wat nodig is. Door heftig emotioneel te reageren, wat soms tot een crisis leidt binnen het koppel.

Iemand met AD(H)Dhoort vaak niet wat de andere zegt of vraagt. Na de hyperfocus in de verliefdheidsfase, waarin de partner ALLE aandacht krijgt, kan voelt de partner zich niet meer geliefd. Met het eigen hoofd in de wolken valt het koppel door zijn roze wolk.

Bijvoorbeeld omdat die de hele tijd is afgeleid door de eigen GSM. Dat maakt menig partner gefrustreerd en geïrriteerd, met het gevoel niet meer geliefd te zijn door de andere.

Als het koppel de klachten goed begrijpt als veroorzaakt door AD(H)D, dat kan dit alleen al zorgen voor empathie en wederzijds begrip. Begrijpen dat het geen pestgedrag of desinteresse is, maar het symptoom van een neurologisch gebrek waar de partner mee geboren werd en ook mee zal sterven. Maar waar gezamenlijk kan aan gewerkt worden.

AD(H)D binnen het koppel: een dagelijkse sleur

Vaak hoor ik mensen hun ADD partner zo beschrijven:

“Hij legt alles buiten zich, bij mij, bij anderen of bij toevalligheden, zelden bij zichzelf. Ik probeer structuur aan te bieden maar daar komt vooral verzet op als antwoord. Hij houdt zich niet aan de afspraken, stelt alles uit behalve de leukste dingen, verwaarloost zijn slaaphygiëne, werkt heel inefficiënt. Hij heeft geen structuur. Ik moet hem voortdurend corrigeren, structureren, controleren en aanjagen in plaats er zelf eens tegenaan te kunnen leunen. Anderzijds kan hij me vaak heel erg onder druk zetten, of in een snelle afwisseling me ondersteunen of afbreken. Vaak sluit hij zich volledig af onder zijn koptelefoon, in zijn man’s cave. Door in zijn eigen wereldje bezig te zijn, terwijl hij nota bene naast mij zit in de zetel. Ik moet bijna alles zelf beslissen en zelf doen. Kortom, ik kan er nooit op rekenen of erop vertrouwen.”

Omgaan met huishoudelijke taken

Veel ruzies ontstaan over het verdelen van de huishoudelijke taken, of over te dure of te grote plannen zonder onderling overleg en grondig nadenken. ‘Ik vermijd om ergens te laat te komen maar zij heeft zelfs geen idee wat tijd is, laat staan wat het is om op tijd te komen, en ik haat dat’.

Vaak doet elke partner het op zijn of haar eigen manier. Hij betaalt de rekeningen en doet de administratie, zij probeert de dagdagelijkse taken in orde te houden. Zij gebruiken daarvoor een alarm op hun GSM, hangen post-its aan de ijskast, hij helpt haar dingen te onthouden en op te volgen tijdens het avondeten.

Ze hebben een gemeenschappelijke elektronische kalender en een wekelijkse ‘vergadering’ om georganiseerd te blijven: over de financiën, de kalender van de komende week, eigen projecten die op stapel staan of reisjes en aankopen die eraan staan te komen. Tegelijk is dit voor beiden telkens een leermoment in het omgaan met AD(H)D.

Toon je partner dat je je best doet

Partners van mensen met AD(H)D geloven zelden dat er veel te verhelpen is aan de moeilijkheden van hun AD(H)D partner, zeker als medicatie of uitgeprobeerde strategieën niet hielpen. Je kunt ook niet verwachten van iemand met ADHD dat alles perfect verloopt. Stel je prioriteiten, verwacht bijvoorbeeld wel dat de kinderen op tijd naar school gebracht worden.

Een juiste diagnosestelling met het precies in kaart brengen van de moeilijkheden die AD(H)D met zich meebrengt is een belangrijke hulp voor het koppel. Samen een goed boek lezen (bv ‘het verstrooide brein’ van Gabor Maté) over ADHD helpt. Onze gratis Webinar ADHD samen bekijken helpt.

Het nauwgezet volgen van ons behandelprogramma zorgt voor een vermindering van de klachten, wat op zijn beurt de spanningen binnen het koppel doet afnemen. Zorg dat ook je partner zorgvuldig het voedingsprogramma mee volgt, en dat je samen de slaap hygiëne en lichaamsbeweging verzorgt. Dan versterkt dit bovendien het wederzijds begrip en de samenhorigheid van het koppel.

Bevecht ADHD op vele fronten tegelijk

Een juiste en uitgebreide diagnosestelling betekent al heel veel. Ze vergroot het inzicht in de eigen moeilijkheden en zorgt voor meer begrip bij de partner die daardoor minder met de beschuldigende vinger wijst. Het behandelprogramma verlicht de klachten waardoor er minder druk op de relatie komt te liggen.

Met een lichte dosis medicatie innemen kunnen de afgebroken studies hervat worden of bijkomende opleidingen gevolgd worden. Ook dat zorgt voor de nodige zuurstof en enig perspectief dat veel ADHD koppels nodig hebben. Een betere organisatie en meer drive maakt dat er meer ruimte komt voor activiteiten als mindfullness, yoga of meditatie. Op zijn beurt kan dit een helend effect hebben op het functioneren als koppel.

AD(H)D aanpakken als koppel: een voorbeeld

Een voorbeeld: Na 18 jaar huwelijk maakte het diagnostisch onderzoek duidelijk dat AD(H)D op zoveel vlakken voor onenigheid en wrijvingen had gezorgd binnen hun relatie. Zolang zij zich kon herinneren had de echtgenote problemen met tijd en vergeetachtigheid, met het voortdurend fouten maken en met het zichzelf dat kwalijk nemen.

‘Dat was altijd een enorme stressfactor voor mijn man, hij was altijd gefrustreerd daardoor met mij.’ Ondertussen kreeg zij een correcte diagnose waarbij haar vele moeilijkheden met ADHD en haar onderpresteren duidelijk werden. Zij volgt al enkele maanden trouw het behandelprogramma. Ze nam met behulp van een lichte dosis medicatie haar mislukte studies terug op. En samen gaan ze sporten en volgen zij een cursus meditatie.

Ze heeft nog wat last van vergeetachtigheid en uitstelgedrag maar haar geest voelt veel helderder aan, ze kan nu echt en comfortabel studeren en ze heeft minder angst in het contact. ‘Voordien vloog er altijd een spervuur aan gedachten door mijn hoofd zegt zij, maar het lukte me niet om duidelijk uit te leggen wat ik dacht, om mijn punt te maken. Mijn man ondervindt dat duidelijk, hij kan gemakkelijker praten met mij en hij engageert zich op zijn beurt meer met de kinderen. Hij voelt minder de nood om alles te controleren wat ik doe in het huishouden en met de kinderen. Dat is minder nodig omdat ik nu de dingen doe die moeten gedaan worden. Ik kan nu terug de vrouw zijn op wie mijn man verliefd werd’

Bron: ‘A.D.H.D. Can Strain Relationships. Here’s How Couples Cope.’, Christina Caron, NYT, Feb. 18, 2022

Lees hier meer over het AD(H)D onderzoek

Koop hier uw doe-het-zelf-pakket AD(H)D Behandelprogramma